બાળકો, કિશોરો અને પુખ્ત વયના લોકોની છ મૂળભૂત જરૂરિયાતો

 તમે જીવનના કયા તબક્કામાં છો તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી, દરેકની સમાન મૂળભૂત જરૂરિયાતો હોય છે. આ જરૂરિયાતો શારીરિક, ભાવનાત્મક, સામાજિક, બૌદ્ધિક, આધ્યાત્મિક અને સર્જનાત્મક છે. જ્યારે આ બધી જરૂરિયાતો સંતોષાય છે, ત્યારે તમને ખબર પડશે કે તમારું જીવન આનંદ અને સારી લાગણીઓથી ભરેલું છે. જ્યારે પણ તમે તમારા રોજિંદા જીવન અને પ્રવૃત્તિઓમાં પરિપૂર્ણ થશો ત્યારે તમે તમારા આત્મસન્માનને તેના ઉચ્ચતમ શિખર પર જોશો.

શારીરિક જરૂરિયાતો: આ જરૂરિયાતો મૂળભૂત છે. હવા, પાણી, ઊંઘ, કસરત અને સેક્સની જરૂરિયાત.

ભાવનાત્મક જરૂરિયાતો: આ વખાણ, પ્રેમ, વિશ્વાસ, સુરક્ષા, અંદરથી ઠીક લાગે છે અને સ્વ-સંપૂર્ણતાની જરૂરિયાત છે.

સામાજિક જરૂરિયાતો: આ સાથી અને મિત્રતાની જરૂરિયાત છે. આ સામાન્ય રીતે પીઅર જૂથમાંથી પ્રાપ્ત થાય છે.

બૌદ્ધિક જરૂરિયાતો: આ પડકારજનક વિચારો, વાંચન, કંઈક નવું શીખવાની અને મનની ઉત્તેજનાની જરૂરિયાત છે.

આધ્યાત્મિક જરૂરિયાતો: આ અંદરની શાંત જરૂરિયાત છે જે આપણા કરતાં ઉચ્ચ આધ્યાત્મિક શક્તિને જાણવા અને તેમાં વિશ્વાસ કરવા માંગે છે. આ જરૂરિયાત જીવનના મોટા પાસાઓ પ્રત્યે આપણી જાગૃતિ અને સંવેદનશીલતા વધારે છે. 

સર્જનાત્મક જરૂરિયાતો: તમે ઇચ્છો તે રીતે તમારી જાતને વ્યક્ત કરવાની આ જરૂરિયાત છે. આમાં કળા, નૃત્ય, અભિનય અને લેખનનો સમાવેશ થઈ શકે છે - લગભગ કંઈપણ જે તમને કલ્પનાશીલ અને પ્રેરિત અનુભવવા દે છે.

ઉપરોક્ત તમામ જરૂરિયાતો સામાન્ય રીતે દરેક માનવીના જીવનનો એક ભાગ હોય છે. આપણે બધા ઈચ્છીએ છીએ કે જીવનમાં આ જરૂરિયાતો પૂરી થાય. આ જરૂરિયાતો પૂરી થવાથી જીવન જીવવાનો આનંદ વધે છે અને સ્વસ્થ શરીર અને આત્મા બને છે. તો માતાપિતા તેમના ઉછરતા બાળકોમાં આ જરૂરિયાતો કેવી રીતે પૂર્ણ કરે છે? પહેલો રસ્તો એ છે કે બાળકની જરૂરિયાતો તમારા જેવી જ છે તે અંગે જાગૃત થવું. દરેક સમયે તમારા બાળક પ્રત્યે સહાનુભૂતિ રાખવાથી તમારા બાળકની જરૂરિયાતોને પોષણ આપતું બંધન બનાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જ્યારે પણ તમારું બાળક કંઈક બનાવવા અથવા બનાવવા માંગે છે, ત્યારે તમારું ધ્યાન તમારા બાળક પર કેન્દ્રિત કરવા દો અને તમને જે લાગે તે તેને આપો જે તમારા બાળકની સર્જનાત્મકતાને પ્રેરિત કરવામાં મદદ કરશે.

મારા બાળકોને કાગળના મોટા ટુકડા પર રેખાંકનો બનાવવાનું પસંદ હતું. મેં તેમને તેમના મનને ઉત્તેજીત કરવા માટે જરૂરી તમામ કાગળ, ક્રેયોન્સ, પેઇન્ટ, બ્રશ વગેરે આપીને આ કરવામાં મદદ કરી. પછી મેં તેમને ત્યાં જવા દીધા! મારા બાળકને તેમની કલ્પનાની શ્રેષ્ઠ કૃતિ બનાવતા જોવું એ રોમાંચક હતું. તેમની કલાકૃતિ મધુર, સુંદર અને ચાતુર્યથી ભરેલી હતી. ત્યારબાદ મેં આર્ટવર્ક તેમના ભાઈ-બહેનો અને મહેમાનોને બતાવવા માટે ઘરની આસપાસ પોસ્ટ કર્યું. માતા-પિતા તરીકે, મારા બાળક સાથે વાતચીત કરવાનો મારો ધ્યેય હતો કે હું તેની સર્જનાત્મક બનવાની ઇચ્છાઓ અને લાગણીઓને ખરેખર સમજી શકું અને તેની કદર કરું. મેં મારા બાળકને તે ક્ષણે તે બની શકે તે બધું બનવા માટે સશક્તિકરણ કર્યું. આ પ્રક્રિયા તરત જ તમારા બાળકને બતાવે છે કે તેના મંતવ્યો અને વિચારોનું મૂલ્ય છે.

તમારા બાળકને સશક્તિકરણ કરીને, તમે તમારા બાળકને તેમની લાગણીઓની માલિકી લેવા, તેમના વર્તનની જવાબદારી લેવા, નિર્ણયો લેવા જે તેમને વિકાસ કરવામાં મદદ કરે છે, પ્રતિબદ્ધતાઓનું પાલન કરે છે અને સૌથી અગત્યનું, અન્યની જરૂરિયાતો અને લાગણીઓથી વાકેફ થવા દે છે. તમે તમારા બાળકને સફળતાનો અનુભવ કરવાની અને તેની પોતાની વિશિષ્ટતાને સમજવાની તક આપી રહ્યા છો. બાળક, કિશોર અને પુખ્ત વયના લોકો માટે માન્યતા અને આદર મેળવવો લાભદાયી છે. તમારી જાતને, તેમજ તમારા બાળકને સશક્તિકરણ કરીને, તમે મૂળભૂત જરૂરિયાતોને ઉત્તેજન આપો છો જે તમને અંદર અને બહાર ખરેખર ચમકદાર બનાવે છે.

 આપણા જીવનમાં જુદા જુદા સમયે, આપણે અમુક વસ્તુઓ કરવામાં સક્ષમ છીએ. તમારા બાળકની ક્ષમતાઓ તેના બાળપણમાં ક્યાં છે તેની સાથે જોડાયેલા રહો અને તેના જીવનના તબક્કા અનુસાર ઉપરોક્ત જરૂરિયાતો પૂરી પાડો. હકીકતમાં, વિકાસના તબક્કાઓ વૃદ્ધાવસ્થા સુધી ચાલુ રહે છે. જ્યારે બાળકની જરૂરિયાતો પૂરી થાય છે, ત્યારે તેની અગવડતા અને ડર ઝડપથી દૂર થઈ જાય છે અને તેને લાગે છે કે તેનું જીવન ખરેખર એક સુરક્ષિત અને આનંદદાયક સ્થળ છે. આ લાગણી બાળક તરફ દોરી જાય છે જે તેના પર્યાવરણ અને વિકાસના દરેક ક્રમિક તબક્કામાં વિશ્વાસ કરવાનું શીખે છે.

જાણો કે તમારા બાળકના જીવનમાં આ છ જરૂરિયાતો પૂરી કરવી કોઈપણ તબક્કે મુશ્કેલ નથી. તમારા બાળકના જીવનની શોધમાં સામેલ થવા માટે પૈસાની જરૂર નથી, પરંતુ તે વિચારશીલતા અને સમય લે છે. તમારા બાળકના જીવનકાળ દરમિયાન આ જરૂરિયાતો પૂરી પાડવાથી તમારા બાળકને તેના જીવનના તબક્કાઓમાંથી પોતાના અને સમાજ માટે સ્વસ્થ આદર સાથે પસાર થવા દે છે. તે તમારા બાળકની સ્વાયત્તતા અને તેના જીવનકાળ સાથે વધુ કાર્ય કરવાની ક્ષમતાને પ્રોત્સાહિત કરે છે. કોણ વધુ માટે પૂછી શકે છે?